امام حسن مجتبی (ع) اولین فرزند امام علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س) و نخستین نوه گرامی رسول الله (ص) در شب نیمه ماه رمضان سال سوم هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود و رسول گرامی اسلام نام «حسن» را برای ایشان برگزید.
اخلاق نیکو، بخشندگی و سخاوت از جمله خصلت‌هایی است که در همه ائمه اطهار (ع) وجود داشته ولی امام دوم شیعیان در این زمینه از جایگاه خاصی برخوردار بودند و فقرای بسیاری به منزل امام حسن (ع) مراجعه می‌کردند و از خوان کرم ایشان بهره‌مند می‌شدند.
یکی از بارزترین ویژگی‌ها و خصوصیت‌های اخلاقی امام حسن مجتبی (ع) کرامت اخلاقی است؛ کرامت به معنی برخورد مثبت با امور منفی و نادیده گرفتن خطای دیگران است.
با توجه به اینکه زندگی دومین امام شیعیان در مدینه در سخت‌ترین دوران بعد از پیامبر (ص) بود و به ایشان و پدر گرامیشان امام علی (ع) توهین‌های بسیاری می‌شد ولی برخورد امام مجتبی (ع) با توهین کنندگان به شیوه‌ای بود که این افراد معمولاً از عمل خود پشیمان می‌شدند.
زندگی ۴۷ ساله امام مجتبی (ع) با فراز و نشیب‌های فراوانی همراه بود؛ امامت ایشان بعد از شهادت امیرالمؤمنین (ع) در ۲۱ رمضان سال ۴۰ هجری آغاز و به مدت ۱۰ سال ادامه داشت.