عطر دل انگیز ایمان در دل ها به مشام می رسد. گلبوته های صبر و مبارزه با نفس در جان ها شکفته می شود. روز عید فطر همه چیز رنگ و بوی خدایی دارد زیرا انسان در ماه مبارک رمضان با بندگی و عبودیت خداوند، گناه را از جسم و روح خود زدوده و در چنین روز شکوهمندی تولدی دوباره در عرصه بندگی یافته است بدین سبب گفته اند که این عید سعید «عید بندگی» و تولدی دوباره می باشد.
ماه مبارک رمضان از آن جهت رمضان نامیده شده که روح و جسم روزه‌دار را از آلودگی ها و گناهان دنیایی پالایش می‌کند و انسان تحولی مجدد برای مسیر بندگی و زندگی می یابد و این چه خوش است که تقارن چنین تحولی با نوای عید فطر همصدا می شود.
چنین انسانی که مومن به خدای خویش می شود و در طول ماه پربرکت رمضان فرمان حضرتش را اطاعت می کند و به تزکیه نفس می پردازد، سهم قابل توجهی از معنویت روز عید می یابد و روح و جانش را مهیای مقابله با نفسانیت در طول روزهای دیگر می کند.و انسان روزه دار و مومن را در عید فطر، می توان به مثابه دنیایی تعبیر کرد که دائما فصلهایش در حال تغییر است؛ وقتی در فصل شگرف پاییز برگ‌های درختان به زیر می افتد در وجود خویش نوید فصل بهار و رویش دوباره و تولدی دیگر داده می شود و این یعنی وقتی گناه انسان زدوده می شود در وجودش نوید تولدی دوباره در ساحت بندگی خدا داده می شود و از اینجا معنای عید و واژه فطر روشن می‌شود که عبارت است از ابداع و خلق جدید.
پس انسان در ماه رمضان با بندگی خدا گناه خود را می‌ریزد و در عید فطر تولدی دوباره در عرصه بندگی می‌یابد؛ لذا گفتند عید فطر عید بندگی است چنانکه در قنوتش خوانده می شود:
«اللّهُمَّ إنی أَسْئَلَکَ خَیرَ ما سَئَلَکَ مِنْهُ عِبادُکَ الصّالِحُونَ»؛ یعنی بهترین چیزی را که بندگان صالح خدا از او طلب می‌کنند، به ما عطا کن. «وَاَعُوذُ بِکَ مِمّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُکَ الْمُخْلِصوُنَ»؛ و از آنچه که بندگان مخلص خدا، به خدا پناه می‌برند، ما نیز به خدا پناه می‌بریم.
پس می توان گفت فطر بازگشت به فطرت خداجو، بندگی محور و تولدی دوباره در عرصه عبودیت و بندگی است که می تواند روح معنوی و تولد یافته را تا رمضانی دیگر و عیدی مجدد حفظ کرد و گسترش داد و چنین است بنده ای که مورد محبوبیت ذات اقدس الهی قرار می گیرد.